Η κτιριακή κατάσταση της Μονής κατά τους νεώτερους χρόνους

Σήμερα, ὁ παλαιός καταμερισμός τοῦ χώρου τῆς Μονῆς παραμένει ὁ ἴδιος, μέ τήν διευκρίνιση ὅτι ὁλόκληρος περιλαμβάνεται πλέον μέσα σέ εὐρύτερο κτιριακό σύνολο ἀποτελούμενο κυρίως ἀπό ἕναν μεγάλο αὔλειο χῶρο στα βόρεια τῆς Μονῆς τοῦ 16ου αἰώνα. Τό ἀνατολικό τμῆμα αὐτοῦ ὁδηγεῖ στήν πύλη τοῦ παλαιοῦ περιβόλου, τό δέ δυτικό στόν ὑπό ἀποπεράτωση ναό τῶν σφαγιαθέντων Πατέρων.

Στά δυτικά τοῦ νέου Ναοῦ ἐκτείνεται αὔλειος χῶρος, πού χρησιμεύει ὡς χῶρος στάθμευσης τῶν αὐτοκινήτων τῶν πολυπληθῶν ἐπισκεπτῶν τῆς Μονῆς. Νέα πτέρυγα μέ κελλιά μοναχῶν ἐπί τό πλεῖστον περιβάλλει τήν ἀνατολική αὐλή, ἀλλά καί ὑπηρεσιῶν καί ἐργαστηρίων περιβάλλει τήν δυτική. Στό κέντρο τῆς αὐλῆς, στήν εὐθεία τῆς εἰσόδου τοῦ ναοῦ, ἔχει κατακευασθεῖ μέ σύγχρονα ὑλικά φιάλη. Στά δεξιά τοῦ εἰσερχόμενου στή δυτική αὐλή ἀπό την κύρια εἴσοδο τῆς Μονῆς καί κατά μῆκος τοῦ βορείου περιβόλου ἕνα πέτρινο ἰσόγειο κτίριο, μέ σκεπαστή στοά μέ καμάρες πρός τήν πλευρά τῆς αὐλῆς στεγάζει τό Ἐκθετήριο Ἐργοχείρων τῆς Μονῆς, στό ὁποίο ἐκτίθενται ἀντιπροσωπευτικά δείγματα τῆς τέχνης τῶν μελῶν τῆς Ἀδελφότητος στό κέντημα καί τήν ἁγιογραφία.

Τό κτίριο αὐτό ἀποτελεῖ δωρεά πρός τό μοναστῆρι, τοῦ Ἱδρύματος Λίλιαν Βουδούρη καί τῆς Ἑλένης Βρασ. Ρώτα, τό ἔτος 1996. Ἀκριβῶς ἀπέναντι, κατά μῆκος τῆς νότιας πλευρᾶς, ὑψώνεται διώροφη πέτρινη πτέρυγα "βυζαντινομακεδονικοῦ" ὕφους. Σέ μία ἀπό τίς αἴθουσές της στό ἰσόγειο, λειτουργεῖ Σχολή Βυζαντινῆς Μουσικῆς καί σέ ἄλλη μεγαλύτερη στεγάζεται τό συνοδικό.

Μία πόρτα στήν ἄκρη τοῦ τείχους μέ τίς ἐπάλξεις, ἡ ὁποία χωρίζει τίς δύο αὐλές στά βόρεια τοῦ καθολικοῦ, πολύ κοντά στόν τοῖχο τῆς ἐκκλησίας, ὁδηγεῖ σέ ἕναν ἐνδιἀμεσο ὡς πρός τίς δύο αὐλές, στενό ὑπαίθριο χῶρο. Ἀπό τόν χῶρο αὐτόν, ξεκινᾶ ἡ ἐξωτερική σκάλα, κατά μῆκος τοῦ βορείου τοίχου τοῦ ναοῦ, πού ὁδηγεῖ στήν εἴσοδο τοῦ ὑπερώου. Ἐπίσης ἐπικοινωνεῖ μέ τόν τοῖχο αὐτόν ἡ στενόμακρη θολωτή αἴθουσα-παράλληλη μέ τό ναό-μέσα στήν ὁποία ἐκτίθενται γιά προσκύνημα, καλυμμένα μέ τό μεγάλο "Σχῆμα" τῶν μοναχῶν, κάποια ἀπό τά σώματα τῶν σφαγιαθέντων Πατέρων, πού βρέθηκαν το 2003. Ἡ ὕπαρξη θυσιαστηρίου μετατρέπει τόν ἰδιάζοντα αὐτόν

χῶρο σέ ναό. Ἐντός αὐτοῦ, διαβάζουμε καί τήν ἐπιγραφή:

"Ἀνηγέρθη τό ἱερόν τοῦτο παρεκκλήσιον τῶν Ὁσιάθλων Πατέρων τῆς Μονῆς ταύτης δαπάναις τῶν εὐλαβῶν εὐεργετῶν αὐτῆς Ἀνδρέου καί Ἀθηνᾶς Ἠλιάδη ὑπέρ ὑγείας καί προόδου τῶν τέκνων αὐτῶν ἐπί Ἀρχιεπισκόπου Ἀθηνῶν καί Πάσης Ἑλλάδος κ. κ. Χριστοδούλου, Καθηγουμένης τε Στυλιανῆς μοναχῆς Καρατζογιάννη ἐν ἔτει σωτηρίω, ΒΓ' "

Ἡ Μονή Παντοκράτορος – ΤΑΩ περιλαμβάνει συμπληρωματικῶς μία σειρά ἀπό παρεκκλήσια ἐντός καί ἐκτός τοῦ κτιριακού συγκροτήματος, τά ὁποῖα ἐξυπηρετοῦν τίς λατρευτικές ἀνάγκες τῆς ἀδελφότητας κυρίως τίς καθημερινές, ἀλλά καί σέ ὁρισμένες μεγάλες ἑορτές, στίς ὁποῖες εἶναι ἀφιερωμένοι οἱ ναοί αὐτοί. Τά παρεκκλήσια αὐτά εἶναι ἀφιερωμένα στόν Ἅγιο Στυλιανό, στόν Ἅγιο Βαρσανούφιο, στούς Ταξιάρχες, στόν Ἅγιο Ὀνούφριο καί στόν Ἅγιο Φανούριο.

Ἡ ὕπαρξις ἐκτός τοῦ παλαιοῦ καθολικοῦ καί τοῦ νεοανεγερθέντος ναοῦ τῶν Ὁσιάθλων Πατέρων τῆς Μονῆς καί τόσων ἄλλων ναϊδρίων μαρτυρεῖ τό ἀκοίμητο λατρευτικό φρόνημα τῆς ἀδελφότητος ὡς προέκταση τῆς μακραίωνης γνήσιας παραδόσεως, τῆς ὁποὶας ἡ Μονή εἶναι φορέας στόν παρόντα καί στόν μέλλοντα χρόνο μέ τήν Χάρη τοῦ ἐν Ὄρει Θαβώρ Μεταμορφωθέντος Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ, τίς πρεσβεῖες τῆς Ὑπεραγίας Θεοτόκου καί τῶν σφαγιασθέντων Ἁγίων τῆς Μονῆς εἰς τούς αἰῶνας, Αμήν.